گروه فرهنگ و هنر: ابتکار تازه حاج محمود کریمی، مداح اهل بیت برای برگزاری مراسم شب بیست‌ویکم ماه مبارک رمضان برای ناشنوایان، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته است؛ اقدامی تحسین‌برانگیز که هم در مجموعه جامعه مداحی کم‌نظیر بود و هم در راستای فعالیت‌های مبتکرانه دیگری که محمود کریمی در همه این سال‌ها داشته، قابل تحلیل است. به گزارش «وطن‌امروز»، همراهی شب‌زنده‌داران ناشنوا در دومین شب قدر ماه رمضان امسال در یکی از رواق‌های حرم حضرت امام رضا(ع) با نوای حاج‌محمود کریمی صحنه‌هایی زیبا و پراحساس رقم زد و نوحه‌خوانی با زبان اشاره واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. این اقدام از سوی حاج‌محمود کریمی را اگر در ادامه فعالیت‌های ابتکاری قبلی‌اش ببینیم، می‌توانیم از او به عنوان یک چهره منحصربه‌فرد در حوزه ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام یاد کنیم. او که با طراحی‌های بی‌نظیر در حوزه نغمه و آوا توانسته بود طی سال‌های متمادی جایگاه ویژه‌ای در حوزه مداحی پیدا کند، در سال‌های اخیر و پس از رخداد کرونا، اقداماتی انجام داد که درخور تحسین است. او در ایام آغازین شیوع کرونا با تعطیل کردن هیات چند ده هزار نفری‌اش در راستای رعایت موازین بهداشتی، با بلندگوی دستی به محلات پایین شهر رفت و حتی از نوحه خواندن برای کودکان کار کوره‌پزخانه‌های تهران هم دریغ نکرد. فعالیت دیگری که او در این ایام انجام می‌دهد توجه به مسؤولیت‌های ذاکران اهل بیت در حوزه‌های مختلف است. 

کریمی سال گذشته به همراه چند تن از مداحان دیگر در حسینیه داودالعاشور به مداحی پرداخت و تصویر متفاوتی از وحدت ایرانی‌ها و عراقی‌ها ارائه داد. محمود کریمی در شب پایانی مراسم مداحی ستایشگران ایرانی در حسینیه داودالعاشور بصره، با نکته‌سنجی گفت: «ملیت ما اسلام است و آنچه ما را دور هم جمع کرده است عشق به امام حسین(ع) است. ما اینجا انگار در خانه خودمان هستیم. همه عالم دیده‌اند قدرت شیعه در اربعین حسینی خودش را نشان می‌دهد، و دشمن به دنبال اختلاف بین دو ملت است».

ابتکاراتی که محمود کریمی در این سال‌ها داشته، حالا با یک نوحه‌خوانی و مناجات متفاوت برای ناشنوایان در یکی از رواق‌های حرم امام رضا(ع) ادامه پیدا کرده است. کریمی که چند سال است در ایام ماه مبارک رمضان، هر شب در حرم امام رضا(ع) برنامه ویژه دارد، در دومین شب قدر(شب بیست‌ویکم) در حالی که می‌تواند از حضور در یکی از پرمخاطب‌ترین آنتن‌های تلویزیون بهره ببرد، به یکی از رواق‌های بی‌صدای حرم امام رضا می‌رود و برای ناشنوایان نوحه و مناجات می‌خواند. تصاویری که از این مراسم در رسانه‌ها منتشر می‌شود، جلوه‌های بی‌نظیری از عرض ارادت به اهل بیت علیهم‌السلام است. نوحه خواندن برای گروهی که شاید سال‌ها در حسرت قرار گرفتن در موقعیتی بودند که مشابه دیگران بتوانند برای امیرالمومنین عزاداری کنند ولی در توجه به ایشان غفلت می‌شود. این اقدام از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با واکنش‌های مثبتی همراه بوده است. یکی از کاربران با نام حامد باقری، درباره این مراسم ابتکاری نوشته است: «محمود کریمی می‌تونست این شب‌ها بزرگ‌ترین تجمع رو جلوی ده‌ها دوربین و اسپایدرکم داشته باشه ولی رفت برای ناشنوایان مداحی کرد. بعضی وقت‌ها کار یک نفر بیشتر از کلی دستگاه عریض و طویل فرهنگی برکت داره». یکی دیگر از واکنش‌ها به این موضوع اینگونه بوده است: «حاج ‌محمود کریمی، استاد دلبری است، امکانات هم نمی‌خواهد؛ یک روز با چهارپایه‌خوانی، یک روز با بلندگوی دستی و کوچه‌گردی، یک روز با روضه‌خوانی با زبان اشاره و خلاصه دل می‌برد. خدا حفظت کنه حاج‌محمود». برخی دیگر از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز این اقدام را کم‌نظیر خوانده‌اند. اقدام‌هایی از این دست از سوی چهره‌های شاخص مانند حاج محمود کریمی می‌تواند هم مسیری تازه برای توجه به حوزه وظایف جریان ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام بگشاید و هم توجه به گروه‌هایی مانند ناشنوایان را برای بخش‌های دیگر کشور الگوسازی کند. سال‌هاست که گزاره‌هایی مانند «مهندسی فرهنگی» با تصویب بودجه‌های کلان در دستور کار سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی قرار گرفته است و متاسفانه هنوز برون‌داد روشن و مشخصی نداشته است. در عین حال شخصیتی مانند حاج محمود کریمی و مجموعه رفتارهایی که در این سال‌ها از خود نشان داده، مصداق توجه به این گزاره مهم است. 

***

آموزه‌های اسلامی برای  رفتار انسانی

سومین نماز جمعه ماه مبارک رمضان در محوطه مسجدالاقصی روز جمعه در «قدس شرقی اشغالی» با حملات پلیس اسرائیل به فلسطینی‌هایی که در نماز جمعه شرکت کردند مواجه شد اما این امر باعث نشد حدود 150 هزار فلسطینی برای عبادت به این مسجد نروند. نیروهای رژیم صهیونیستی روز جمعه پس از نماز صبح به مسجد حمله کردند و حداقل 31 فلسطینی از جمله ۳ خبرنگار را با گلوله‌های پلاستیکی، شوکر و گاز اشک‌آور مجروح کردند. پیش از این اخباری مبنی بر کاربرد گلوله‌های فولادی با روکش لاستیکی از سوی صهیونیست‌ها اعلام شد. پس از نماز جمعه نیز گاز اشک‌آور شلیک شد که به فلسطینیانی که در گنبد الصخره داخل محوطه مسجدالاقصی مشغول عبادت بودند، برخورد کرد. صهیونیست‌ها همچنین در اقدامی نادر و خطرناک از پهپادهای چهارپره برای حمله با گاز اشک‌آور به فلسطینی‌ها استفاده کردند. هجوم شهرک‌نشینان تحت حمایت پلیس اسرائیل در طول هفته گذشته در عید «پسح» یهودیان منجر به درگیری روزانه با فلسطینی‌ها در مسجد شد و تعداد زیادی مجروح و دستگیر شدند. در روز اول عید پسح، (15 آوریل) نیروهای اسرائیلی حداقل 158 فلسطینی را زخمی و 400 نفر را در داخل محوطه بازداشت کردند. ده‌ها تن دیگر هم در طول هفته مجروح و دستگیر شدند. در مجموع بیش از 3 هزار صهیونیست طی یک هفته با حضور حمایت شده از سوی نظامیان این رژیم به مسجدالاقصی هتک حرمت کردند. با این حال و با وجود ترس از تشدید اوضاع در قدس، فلسطینی‌ها گفته‌اند ادامه حضور آنها در مسجدالاقصی ضروری است. افزایش حملات فلسطینیان در داخل سرزمین‌های اشغالی در هفته‌های اخیر منجر به هلاکت 14 اسرائیلی در ۳ هفته شد. این در حالی است که اسرائیلی‌ها از ابتدای سال 2022 حداقل 43 فلسطینی را به شهادت رسانده‌اند. 

 

* وحشت صهیونیست‌ها از انفجار شهرها

رژیم صهیونیستی روز گذشته نسبت به شعله‌ور شدن اعتراضات در شهرهای مختلف فلسطین اشغالی و کشیده شدن دامنه درگیری‌ها به شهرها هشدار داد. تلویزیون رژیم صهیونیستی (کان) گزارش داد «عامر بارلیو» وزیر امنیت رژیم به پلیس توصیه کرده تا حد امکان از ورود به صحن‌های مسجدالاقصی خودداری کنند و تصمیم‌گیری برای هر گونه ورود به این مسجد نیز بر عهده رئیس پلیس منطقه خواهد بود. بنا بر این گزارش، «کوبی شبتای» رئیس پلیس رژیم صهیونیستی به افسران پلیس گارد مرزی از نیروهای ذخیره نیز دستور داده به دلیل ترس از گسترش خشونت‌ها در شهرهایی مثل ام‌الفحم و الناصره، این نیروها در حال آماده‌باش باشند و احتمال فراخوانی آنها وجود دارد. طبق گزارش شبکه النشره، پلیس رژیم صهیونیستی جمعه‌شب نیز به سمت تظاهرات‌کنندگان در شهر ‌ام‌الفحم، گاز اشک‌آور شلیک کرد. تظاهرات‌کنندگان در محکومیت برخورد خشونت‌آمیز نظامیان صهیونیست با نمازگزاران فلسطینی در مسجدالاقصی، به خیابان آمده بودند. پلیس رژیم صهیونیستی همچنین 4 نفر را با ادعای اخلال در نظم عمومی بازداشت کرد. روز جمعه هم نظامیان صهیونیست با یورش به مسجدالاقصی با نمازگزاران فلسطینی درگیر شده و به سمت آنها تیراندازی کرده و شماری را زخمی کردند. 

 

* حماس: قیام سراسری دفاع از الاقصی در دهه سوم ماه رمضان ادامه دارد

جنبش مقاومت اسلامی فلسطین(حماس) در واکنش به حمله نظامیان صهیونیست به فلسطینیان خواستار بسیج عمومی ملت فلسطین در همه سرزمین‌های فلسطینی شد و گفت: فلسطینیان باید برای رویارویی با رژیم اشغالگر و شهرک‌نشینان انتفاضه بزرگی به راه اندازند و روزهای باقیمانده از ماه مبارک رمضان را با عزیمت به سمت مسجدالاقصی در آنجا اعتکاف کنند. حماس ادامه داد: این انتفاضه به منظور دفاع از قدس، مسجدالاقصی و یاری نگهبانان قهرمانی است که فقط همین امروز ده‌ها نفر از آنها در مقابله با حمله نظامیان صهیونیست آسیب دیده و مجروح شدند.  «یوسف الحساینه» عضو دفتر سیاسی جنبش جهاد اسلامی در فلسطین هم تاکید کرد نگهبانان قدس می‌دانند مقاومت در غزه در هیچ کجا پشت آنها را خالی نمی‌کند و با دقت نظر در رفتار اسرائیل در زمان مناسب حرف خود را خواهد زد. الحساینه با تاکید بر اینکه نبرد سیف القدس معادلات خود را تثبیت کرد، گفت: نگهبانان قدس می‌دانند مهار تجاوز دشمن و یورش‌های آن از طریق مقابله و درگیری با شهرک‌نشینان صهیونیست ممکن است.

گروه سیاسی: پیام همدردی رهبر معظم انقلاب به خانواده شهدای حوادث تروریستی اخیر افغانستان ابلاغ شد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، افغانستان روزهای تلخی را پشت‌سر می‌گذارد. بار دیگر سریال انفجارها، مساجد این کشور را تبدیل به محل شهادت روزه‌داران کرده است. در همین زمینه روز گذشته معاون سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل و هیات همراه ضمن دیدار با خانواده شهدای حوادث تروریستی اخیر افغانستان، پیام تسلیت و ابراز همدردی رهبر انقلاب و جمهوری اسلامی را به آنان ابلاغ کردند. 

رئیس‌جمهور نیز در پیامی نسبت به گسترش تهدیدها علیه ملت افغانستان و ملت‌های منطقه هشدار داد. حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی ضمن محکومیت شدید انفجارهای تروریستی اخیر در افغانستان، بر ضرورت تامین امنیت همه مردم افغانستان بویژه امنیت کامل آنها در مدارس، مساجد و مراکز مذهبی تاکید کرد. رئیس شورای عالی امنیت ملی همچنین با تاکید بر مسؤولیت حاکمان افغانستان در شناسایی و مجازات تروریست‌‎های عامل حملات اخیر، اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران آمادگی همکاری و به‌کارگیری همه امکانات خود برای مقابله با تهدید تروریسم تکفیری و جلوگیری از تکرار این فجایع را دارد و همچنین آماده است در حوزه درمانی نیز به مجروحان این حملات تروریستی کمک‌های برادرانه خود را ارائه دهد. 

رئیس‌جمهور همچنین در اجتماع شب‌زنده‌داران دومین شب قدر ماه مبارک رمضان و سوگواران شهادت مولی‌الموحدین علی(ع) در مصلای حضرت امام خمینی(ره)، با اشاره به روشنگری چند سال قبل رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه داعش دست‌پرورده سرویس‌های غربی و صهیونیسم است، گفت: امروز که شاهد جنایات مشابه داعشی‌ها و رژیم صهیونیستی علیه مسلمانان و نمازگزاران مظلوم در مسجدالاقصی و مساجد افغانستان هستیم، جهان بیش از هر زمان دیگر به حقانیت روشنگری مقام معظم رهبری پی برده است. 

رئیسی حفاظت از جان همه مردم افغانستان از جمله شیعیان این کشور را وظیفه حاکمان فعلی این کشور دانست و تاکید کرد: از حاکمان افغانستان می‌خواهیم از جان مردم مسلمان این کشور که با زبان روزه در مساجد به شهادت می‌رسند، دفاع کرده و جلوی گرگ‌هایی را که ناجوانمردانه به جان و امنیت آنها حمله می‌کنند، بگیرند. رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به فرا رسیدن روز قدس افزود:‌ پیوستگی و همبستگی امت اسلامی که یکی از نمادهای آن روز قدس است، به لطف خدا و به اعتبار اخلاص امام راحل(ره) روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و امیدواریم این همبستگی به‌زودی منتهی به آزادی قدس شریف و رسیدن فلسطینیان به حق ۷۰ ساله‌شان شود. لبیک به توصیه امیرالمومنین علی(ع) در دفاع از مظلوم ان‌شاءالله در روز قدس اتفاق خواهد افتاد. 

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه هم پنجشنبه گذشته با اشاره به سلسله حملات تروریستی طی روزهای اخیر در افغانستان، تشدید خشونت و ترور در این کشور را مایه نگرانی عمیق خواند و تاکید کرد: حمله به مسجد اهل سنت در ولایت قندوز که در ادامه حمله تروریستی دیروز به مسجد شیعیان مزارشریف صورت گرفت، به روشنی اهداف پلید تروریست‌های مزدور بیگانه را که درصدد ایجاد جنگ داخلی در افغانستان هستند، نشان می‌دهد. 

 

* حضور داعش در افغانستان باعث تشدید فعالیت‌های تروریستی در منطقه شده است

معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل با بیان اینکه حضور داعش در افغانستان باعث تشدید فعالیت‌های تروریستی در منطقه شده، از مراجع حاکمه در افغانستان خواست برای شناسایی عاملان جنایات اخیر و محاکمه آنها اقدام فوری انجام دهد. زهرا ارشادی با بیان اینکه آسیای مرکزی همچنان با چالش‌های جدی ناشی از فعالیت‌های تروریستی مواجه است، اظهار است: وضعیت امنیتی وخیم منطقه ناشی از فعالیت‌های داعش و سایر فعالیت‌های تروریست‌ها در خاک افغانستان در پی اجرای سیاست‌های غیرمسؤولانه تعدادی از بازیگران خارجی در این کشور از جمله انتقال تروریست‌های داعش از عراق و سوریه به افغانستان قابل توجه ویژه است. بر کسی پوشیده نیست که حضور داعش در افغانستان باعث تشدید فعالیت‌های تروریستی در منطقه شده است. در همین راستا جمهوری اسلامی ایران حملات تروریستی اخیر در افغانستان را که منجر به کشته شدن ده‌ها انسان بیگناه بویژه کودکان شده، محکوم می‌کند. وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران عمیقا نگران این رویدادهای غم‌انگیز در افغانستان است و از مراجع حاکمه در افغانستان می‌خواهیم برای شناسایی عاملان این جنایات شنیع و محاکمه آنها اقدام فوری انجام دهد. 

انفجارهای روزهای اخیر در ولایات مختلف افغانستان منجر به شهادت بیش از 100 نفر از شیعیان و اهل سنت شده است

گروه بین‌الملل: هفته گذشته برای افغانستان بویژه هزاره‌های افغان مملو از خون و انفجار بود. از روز سه‌شنبه که انفجار تروریستی در مدرسه عبدالرحیم شهید و آموزشگاه ممتاز در غرب کابل و در مناطق شیعه‌نشین منجر به کشته شدن 27 دانش‌آموز و زخمی شدن ده‌ها نفر شد، 4 انفجار دیگر در ولایات کابل، بلخ، قندوز و ننگرهار رخ داده است. 

مدیحه‌سرایی حاج‌محمود کریمی برای ناشنوایان تلنگری بود برای همه مبلغان و فعالان عرصه‌های دینی که نگاه‌شان به موضوع «مخاطب» را تغییر بدهند. گیر افتادن در دام فضای مجازی ما را از بسیاری از انسان‌هایی که در دنیای حقیقی زیست می‌کنند اما دیده نمی‌شوند، غافل می‌کند. حتی همین محیط عادی و معمول دنیای حقیقی ما، خالی از انسان‌هایی است که در گوشه و کنار این زندگی در کنجی نشسته‌اند و چشم به راه انسان‌هایی هستند که آنها را ببینند و بفهمند. معلولان، یک دسته از همین انسان‌ها هستند؛ همین‌هایی که ما آنها را فراموش کرده‌ایم و حتی شاید توجهی نمی‌کنیم که پیام دین و انسانیت هم باید به گوش اینها برسد، حتی اگر گوش‌شان به ظاهر نشنود. 

اگر چه اقدام حاج‌محمود کریمی در این حوزه شاید نو و بدیع به نظر برسد اما نگاهی به دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب درباره معلولان بویژه ناشنوایان نشان می‌دهد ارتباط قلبی و معنوی برقرار کردن با این دسته از معلولان مسبوق به سابقه است و جلوه‌های آن را می‌توان در یکی از اشعار آیت‌الله خامنه‌ای ردیابی کرد. شعری که بازخوانی آن خالی از لطف نیست. 

ما خیل بندگانیم ما را تو می‌شناسی

هر چند بی‌زبانیم ما را تو می‌شناسی

 

ویرانه‌ایم و در دل گنجی ز راز داریم

با آنکه بی‌نشانیم، ما را تو می‌شناسی

 

با هر کسی نگوییم راز خموشی خویش

بیگانه با کسانیم ما را تو می‌شناسی

 

آیینه‌ایم و هرچند لب بسته‌ایم از خلق

بس رازها که دانیم ما را تو می‌شناسی

 

از قیل و قال بستند، گوش و زبان ما را

فارغ از این و آنیم ما را تو می‌شناسی

 

از ظن خویش هر کس، از ما فسانه‌ها گفت

چون نای بی‌زبانیم ما را تو می‌شناسی

 

در ما صفای طفلی، نفْسُرد از هیاهو

گلزار بی‌خزانیم ما را تو می‌شناسی

 

آیینه‌سان برابر گوییم هر چه گوییم

یک‌رو و یک‌زبانیم ما را تو می‌شناسی

 

خط نگه نویسد حال درون ما را

در چشم خود نهانیم ما را تو می‌شناسی

 

لب بسته چون حکیمان، سرخوش چو کودکانیم

هم پیر و هم جوانیم ما را تو می‌شناسی

 

با دُرد و صافِ گیتی، گه سرخوشی است گه غم

ما دُرد غم کشانیم ما را تو می‌شناسی

 

از وادی خموشی راهی به نیک‌روزی است

ما روزبه، از آنیم ما را تو می‌شناسی

 

کس راز غیر از ما، نشنید بس «امینیم»

بهر کسان امانیم ما را تو می‌شناسی

 

یکی دیگر از پیام‌های اقدام حاج‌محمود کریمی این بود که خدمت‌رسانی به جامعه معلولان منحصر در خدمات فیزیکی نیست، منحصر در یک سازمان خاص هم نیست، بلکه هر کسی با هر پیشه‌ای می‌تواند خدمتگزار این قشر از جامعه باشد؛ نکته‌ای که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید کرده و فرموده‌اند: مسؤول حقیقی کمک به معلولان فقط سازمان بهزیستی نیست، بلکه همه مردم، بخش‌های دولتی، غیردولتی و سازمان‌های انقلابی هستند. هر چه ممکن است در سطح کشور خدمات مربوط به بهزیستی را باید گسترش داد و از نیروی مردم برای گسترش این خدمات حداکثر استفاده را کرد.

گروه اقتصادی: ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﺎﻧﻜﺪاری ﺧﺼﻮصی در ایران ﺑﻪ ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼمی باز می‌گردد ولی هیچ‌گاه اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ در اﻗﺘﺼﺎد ایران ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪی نداشتند و حتی در آﺳﺘﺎﻧﻪ اﻧﻘﻼب ﻫﻢ ﺟﻤﻊ دارایی‌های ﺑﺎﻧﻚﻫﺎی ﺧﺼﻮصی ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴمی از ﻛﻞ دارایی‌های ﺑﺎﻧﻚﻫﺎی ﻛﺸﻮر نمی‌رﺳﻴﺪ. پس از پیروزی انقلاب اسلامی تمام بانک‌های خصوصی در ایران بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، دولتی اعلام شدند و بدین ترتیب تا چندین سال بانک‌های خصوصی از ایران رخت بربسته و جای خود را به نظام بانکی یکپارچه دولتی دادند. 

ﺗﺎ ﺳﺎل ١۳۷۹ بر پایه این فراز اصل ۴۴ قانون اساسی که «بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ، صنایع مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری، بیمه، تأمین نیرو، سدها و شبکه‏‌های بزرگ آبرسانی، رادیو و تلویزیون، پست و تلگراف و تلفن، هواپیمایی، کشتیرانی، راه و راه‌آهن و مانند اینهاست که به صورت مالکیت عمومی و در اختیار دولت است»، هیچ‌گونه ﺑﺎﻧﻚ ﺧﺼﻮصی در اﻳﺮان اجازه فعالیت ﻧﺪاﺷﺖ. پس از پایان جنگ بحث بازسازی اقتصادی کشور و خصوصی‌سازی نقل محافل اقتصادی شده بود اما در نهایت از سال ۱۳۷۶ بود که تاسیس موسسه‌های مالی و اعتباری کلید خورد و زمینه برای تاسیس بانک‌های خصوصی در ایران فراهم شد. در آن زمان دولت اصلاح‌طلب خاتمی در تدوین لایحه برنامه سوم توسعه این موضوع را لحاظ کرد و در اولین سال اجرای قانون برنامه سوم توسعه، یعنی در تاریخ ٢١/١/١۳۷۹ اﺟﺎزه ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎی ﺧﺼﻮصی به صورت قانونی تصویب شد. بدین ترتیب بود که بانک‌های خصوصی توانستند برای نخستین‌بار عرض‌اندام کنند. ۳ بانک اقتصاد‌نوین، پارسیان و کارآفرین در سال ١۳٨٠ و بانک سامان در سال ١۳٨١ بانک‌هایی بودند که برای نخستین‌بار اجازه حضور در بازار پولی و مالی کشور را کسب کردند. بر پایه گفته علی سلیمانی‌شایسته، مدیرعامل بانک پارسیان، سهم بانک‌های خصوصی در بازار پولی و مالی کشور که در سال ١۳٨١ (شروع فعالیت عملیاتی بانک‌های خصوصی) برابر ۶/١ درصد بود، در سال ١۳٨۴ به حدود ١٢ درصد افزایش یافت. بر اساس تفسیری که از اصل ۴۴ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام گرفت و منجر به ابلاغ «سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی» توسط رﻫﺒﺮ معظم انقلاب در خرداد ١۳٨۴ شد، عملا بانک‌ها و موسسات پولی و مالی خصوصی راه را برای ورود هموار دیدند. به دنبال آن با اجرای «سیاست‌های کلی توسعه بخش‌های غیردولتی از طریق واگذاری فعالیت‌ها و بنگاه‌های دولتی» در تیر ١۳٨۵ بر فعالیت و توسعه بانک‌های خصوصی در کشور افزوده شد. در ادامه با تصویب آیین‌نامه «نحوه تاسیس و اداره بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری غیردولتی» توسط شورای پول و اعتبار در آبان ١۳٨٨ بستر مناسبی برای توسعه فعالیت بانک‌های خصوصی در کشور فراهم شد. در این سال بود که دولت تصمیم به خصوصی‌سازی 4 بانک ملت، تجارت، رفاه و صادرات و واگذاری سهام آنها از طریق بازار بورس گرفت. 

 

* بانک‌های خصوصی عامل اصلی تورم؟

برخی کارشناسان اقتصادی در سال‌های اخیر همواره بر نقش مخرب بانک‌های خصوصی در افزایش تورم تاکید داشته‌اند. آنها معتقدند اصلی‌ترین عامل ایجاد تورم در بازار، خلق نقدینگی با استفاده از تسهیلات چند صد یا حتی چند هزار میلیاردی از سوی بانک‌هاست که به افراد خاصی داده می‌شود. این وام‌گیرندگان که به عنوان ابربدهکاران بانکی شناخته شده‌اند، با استفاده از این تسهیلات وارد یک یا سبدی از بازارهای دارایی بویژه املاک و مستغلات شده و سپس با تورم ایجادشده از محل خلق نقدینگی، به بهانه حفظ ارزش دارایی‌ها، به افزایش قیمت این املاک و واحدهای مسکونی دامن می‌زنند تا از محل افزایش کاذب ارزش دارایی‌ها، به سود دست یابند. برای مثال گفته می‌شود ۲ بانک خصوصی در سال ۹۷ به اندازه بودجه کل کشور خلق نقدینگی و اعتبار داشتند. این اقدام بر اساس اختیاراتی که با ایجاد بانک در اختیار بانکدار قرار می‌گیرد، انجام شده و چون نظارت بر این بانک‌ها ضعیف است، باعث می‌شود بانکدارها از اختیارات‌شان سوءاستفاده کنند.

به گزارش «وطن‌امروز»، نشست تخصصی «بانکداری خصوصی در ایران: فرصت یا تهدید» به همت مؤسسه آموزش عالی آزاد آتیه ایرانیان، با حضور اساتید برتر اقتصادی کشور؛ غلامرضا مصباحی‌مقدم، فرهاد نیلی، تیمور رحمانی و کامران ندری برگزار شد که در ادامه گزارش اختصاصی این رویداد را می‌‎خوانید. غلامرضا مصباحی‌مقدم در سخنانی ضمن بیان اینکه بانکداری خصوصی به خودی خود علی‌القاعده باید خوب و موفق و مناسب باشد، اظهار داشت: ارزیابی مختصری درباره بانکداری خصوصی در ایران نشان می‌دهد چالش‌هایی جدی در این زمینه وجود دارد و ذی‌نفعان این بانک‌ها از منابع جذب شده توسط بانک‌های خصوصی بیشتر بهره‌مند شده‌اند. رئیس شورای فقهی بانک مرکزی ضمن انتقاد از رعایت نشدن اصول و قواعد بانکداری نظیر کفایت سرمایه در بانک‌های خصوصی اظهار داشت: نقش بانک مرکزی در نظارت بر عملکرد بانک‌ها و جلوگیری از انحراف منابع و رفتارها خیلی مهم و مؤثر است. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین با انتقاد از رویکرد صرفا اقتصادی به بانکداری، بر توجه به جنبه‌های بانکداری اخلاقی و بانکداری اجتماعی در حداکثر‌سازی منافع مردم از تأمین مالی بانک‌ها تأکید کرد. مصباحی‌مقدم به بیان چالش‌های اصلی نظام بانکداری و راه‌حل‌های برون‌رفت از آن پرداخت و نظارت بر مصرف منابع اعتباری در مسیر صحیح و جلوگیری از انحراف آن، رعایت نرخ حداقلی کفایت سرمایه و تشویق به افزایش قدرت نقدینگی منابع، خروج از بنگاه‌داری، کاهش تعداد شعب از طریق ادغام، تأمین مالی طرح‌های بزرگ و پیشران اقتصادی توسعه کشور، اصلاح نظام سود بانکی بر اساس سود واقعی پس از حسابرسی و اعمال نظارت قوی بانک مرکزی بدون مماشات را به عنوان راه‌حل‌های مشکلات نظام بانکداری عنوان کرد.

 

* یکسان‌سازی نرخ سود، رقابت بین بانک‌ها را از بین می‌برد

فرهاد نیلی، دیگر سخنران این نشست بیان داشت: چون بانکداری در ایران آنگونه که باید، تأسیس و مراقبت نشده، نمی‌توان از آن انتظار بالایی داشت. نماینده اسبق ایران در بانک جهانی با انتقاد از تضعیف بانک مرکزی و تنزل موقعیت آن به پلیس و ضابط خواسته‌های نهادهای دیگر از نظام بانکداری، درباره ساختار سیاست‌گذاری نظام اعتباری گفت: ذی‌نفعان اعتبار در کشور، سیاست‌گذاران نظام اعتباری در کشور هستند و بانک مرکزی در بهترین حالت یک رأی رئیس کل و یک رأی دبیرخانه را دارد که دبیرخانه نیز به همه اعضا خدمات می‌دهد و این ترکیب سال‌هاست که حفظ شده است. رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی با بیان اینکه 4 نوع بانک در ایران وجود دارد، اطلاق عناوین دولتی، توسعه‌ای یا خصوصی را به برخی بانک‌ها با توجه به کارکردهای‌شان مورد نقد قرار داده و عنوان کرد: سهم بازار بانک‌های واقعا خصوصی بسیار کم است و در هیچ مجمعی نیز رأی و سهم و قدرتی ندارند و تعداد زیادی از بانک‌هایی که خصوصی نیستند، بانک مرکزی در آمار آنها را به عنوان بانک خصوصی و در گزارشات، اضافه برداشت آنان از منابع را نیز به عنوان اضافه برداشت بانک‌های خصوصی ارائه می‌کند. وی با مقایسه بانکداری در ایران با نمونه‌های موفق یا معمولی دنیا اظهار داشت: اگر بانکدار ما یک روز خود را گزارش کند، بانکدار دیگر در سایر کشورهای حتی متوسط، آن را متوجه نخواهد شد، چون کاری که بانکدار ما انجام می‌دهد، بانکداری نیست و کاری که او انجام می‌دهد چیز دیگری است. وی با انتقاد از عدم وجود فضای رقابت برای بانک‌ها افزود یکسان‌سازی نرخ سود چیزی بوده که تجربه شورای پول و اعتبار ما است و وقتی نرخ سود را که برآیند تمام عملکرد بانک است کنترل می‌کنیم، فضایی برای رقابت وجود نخواهد داشت؛ بنابراین مشکل در بانکداری خصوصی نیست. 

 

* بانکداری خصوصی و بیماری هلندی

در ادامه تیمور رحمانی با ارائه گزارشی از سابقه و تاریخچه بانکداری در ایران، مقایسه‌ای را مبتنی بر داده‌های موجود در زمینه بانکداری خصوصی در ایران ارائه کرد و یادآور شد دوره‌های جهش بانکداری خصوصی در ایران مربوط به چند دوره می‌شود: اول دهه 1330 و بویژه بعد از کودتای 28 مرداد که به دلیل تأثیرپذیری سیاست‌های اقتصادی ایران از طرز فکر آمریکایی‌ها بود. دوره بعدی در دهه 1350 است که بیماری هلندی متأثر از تزریق درآمدهای نفتی به اقتصاد است. دوره بعدی نیز در دهه 1380 بوده که آن هم به دلیل بیماری هلندی و افزایش درآمد نفتی بوده است. عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: هر دوره که افزایش درآمد نفتی و بیماری هلندی به وجود آمده است، بحث بانکداری خصوصی رشد کرده و نتیجه مثبتی هم نداشته است. وی افزود: در مقابل در دهه 1340 به ‌رغم وجود بانک‌های خصوصی که در دهه 1330 ایجاد شده بود و گسترش فعالیت‌های آنها، نه تنها مشکلی در اقتصاد ایجاد نشد، بلکه حتی یکی از درخشان‌ترین دوره‌های اقتصاد بود که تکرار نخواهد شد و دلیل رشد اقتصادی خیلی بالا، تورم بسیار پایین و تأمین مالی مناسب کسب‌وکارها توسط بانک‌ها این بود که بانک مرکزی چابک بوده و کار نظارتی و سیاست‌گذاری پولی خود را درست انجام می‌داد. مشاور رئیس سابق بانک مرکزی در پاسخ به اینکه چرا ایران از بانکداری خصوصی صدمه دیده است، ۳ دلیل بیماری هلندی، فقدان توجه به نقش نرخ سود در تخصیص منابع مالی و ضعف نظارتی را عنوان کرد و اظهار داشت: این ذات بانکداری است که با تمام مزایایی که دارد و به توسعه اقتصادی کمک می‌کند، بعضی اوقات اثرات خارجی نیز روی اقتصاد ایجاد می‌کند. دلیل این همه الزامات در صنعت بانکداری نیز همین است که نیاز به نظارت دقیق دارد. 

 

* چرخه شکل‌گیری بانک‌های خصوصی

کامران ندری دیگر سخنران این همایش با اشاره به اینکه ابداع بانک در دنیا و شروع بانکداری در ایران به بخش خصوصی باز‌می‌گردد، بیان داشت: اصل اساسی در بانکداری این است که یک نظام پرداخت ایمن و قابل اعتماد فراهم کند و بانک‌ها در دنیا نیز با همین انگیزه وارد میدان شدند اما زمانی که بانک‌ها در مسیر خود بی‌محابا و بدون در نظر گرفتن ریسک وارد حوزه تأمین مالی شدند و افرادی که تسهیلات دریافت می‌کردند نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند، در مقابل بانک‌ها نیز نتوانستند به تعهدات خود نسبت به سپرده‌گذاران عمل کنند و این مسأله با خلق پول همراه شد. عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام عنوان کرد: در این وضعیت، تبعاتی که شکل می‌گرفت محدود به بنگاه نبود و تبعات اجتماعی نیز داشت. اینجا بود که دولت‌ها برای حل و فصل این مشکل در ابتدا وارد حوزه عملیاتی بانکی شدند و سپس که به تجربه دریافتند این موضوع چندان درست و مؤثر نیست، در حوزه تنظیم مقررات و قوانین به ایفای نقش پرداختند. دولت‌هایی که نتوانستند در حوزه تنظیم مقررات درست عمل کنند، مجدداً به سمت دولتی کردن بانک رو آوردند و سپس با توجه به اینکه دیدند برای بانک‌های دولتی هم نمی‌توانند بدرستی تنظیم مقررات کنند، به سمت بانکداری خصوصی رو آوردند. وی افزود: این چرخه‌ای است که در بسیاری از کشورهای دنیا نیز اتفاق افتاده است. مدیر سابق گروه بانکداری اسلامی در پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه با بیان این نکته که موفقیت بانکداری به طور عام یا بانکداری خصوصی به طور خاص یک امر نسبی است و مطلق نیست، درباره چالش‌های اصلی به ۳ نکته عدم یادگیری از تجارب موفق دنیا در بحث مالکیت و حل بحران‌ها، زیرساخت‌های ضعیف نظارتی و دخالت‌های نهاد سیاست‌گذار و تنظیم‌گر اشاره کرد. 

 

* تنظیم‌گری دستوری، عامل شکست بانک‌های خصوصی

فرهاد نیلی، کارشناس اقتصاد در پاسخ به «وطن‌امروز» درباره اینکه چرا بانک‌های خصوصی در ایران کارنامه مناسبی ندارند، اظهار داشت: تعیین نرخ سود در خرده‌فروشی اشتباه است و سود در بازار بین‌بانکی باید تعیین شود. وی افزود: بارزترین نشانه اقتدار حاکمیت در دنیا، بانک مرکزی آن کشور است و وقتی نرخ بهره، شبانه از سوی بانک مرکزی تعیین می‌شود، به صورت آبشاری در تمام سطوح جاری می‌شود و هیچ‌کس نمی‌تواند از این نرخ تمرد کند. این تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه یکسان‌سازی نرخ سود با در نظر گرفتن ریسک مشتری و ریسک کسب‌وکار تغایر مبنایی دارد و ارائه مثالی از اختلاف 180 میلیارد دلاری آمار تجارت بین چین و آمریکا در گزارش نشریه اکونومیست که به دلیل سیاست دولت ترامپ در تعیین تعرفه روی واردات از چین ایجاد شده است، اظهار داشت: وقتی نرخی که اعلام می‌شود رانتی باشد، باعث می‌شود تمام آمارها به هم بریزد و بنابراین هیچ نهاد سیاست‌گذاری در دنیا نمی‌تواند نرخ مشتری را چه در سپرده و چه در تسهیلات تعیین کند؛ این تجربه متعلق به بیش از ۲ قرن در دنیاست. وی با انتقاد از نهادینه کردن جیره‌بندی اعتبار به نفع کشاورزی، سپس صنعت و سپس بازرگانی افزود: در دنیا هم نرخ ترجیحی وجود دارد اما برای بانک‌های توسعه‌ای و بانک تجاری نمی‌توان نرخ ترجیحی داد و علت وضع کنونی کشاورزی نیز اعطای تسهیلات ارزان و پایین آوردن قیمت مؤثر و در نتیجه انحراف اعتبارات با صرف آن در سایر بخش‌هاست. وی با رد امکان نظارت پسینی بانک بر مصارف و همچنین استفاده از روش محاسبه سود در پایان پروژه برای پرداخت سود سپرده، به عدم جرم‌انگاری بازی پانزی و عدم رعایت کفایت سرمایه انتقاد کرد و تشویق افزایش نقدینگی را کافی ندانست و اعمال قدرت تنبیهی بانک مرکزی در تعطیلی بانک و خلع صلاحیت مدیران بانک‌های متخلف را شرط لازم برای جلوگیری از ایجاد زیان در ترازنامه بانک‌ها قلمداد کرد. نیلی در ادامه به تسویه بدهی دولت به بانک‌ها از طریق اعطای بنگاه‌های اقتصادی به عنوان علت بنگاه‌داری و فشار نهادهای سیاسی به عنوان علت افزایش بی‌دلیل شعب بانک اشاره کرد و افزود: تأمین مالی پروژه‌های بزرگ کار بانک تجاری نیست و باید از طریق اوراق انجام شود. همچنین نیازمند آن هستیم که فضا برای حضور ممیزان بیرونی به منظور افزایش شفافیت عملکرد و ترازنامه بانک‌ها مهیا شود. 

 

* یک کسب‌وکار خصوصی به دنبال منفعت است

تیمور رحمانی، کارشناس اقتصاد در حاشیه این نشست در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با اشاره به اینکه آشفتگی یا همان فقدان تصمیم‌گیری متحد در بخش اقتصاد همواره وجود داشته است، اظهار داشت: در فرصت یا تهدید بودن بانکداری خصوصی، مقصر کاملا سیاست‌گذار است، زیرا به عنوان نهاد سیاست‌گذاری و حکمران باید به این فکر کند که رفتار یک عامل اقتصادی یک اثر خارجی دارد که می‌تواند زیانی به دیگران وارد کند، لذا باید مقرراتی اعمال کند که جلوی این کار گرفته شود. رحمانی در پاسخ به این نقد که دیده می‌شود بانک‌های خصوصی در پروژه‌های مسکن و مستغلات سرمایه‌گذاری می‌کنند که باعث لطمه به اقتصاد می‌شود، عنوان کرد: وقتی درآمدهای نفتی بیشتر و درآمدهای ارزی به اقتصاد سرازیر می‌شود، چون این حوزه‌ها سودآورتر است، بانک با ملاحظه اینکه منفعت برای خودش است و در ضرر سهیم نیست، در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کند و وقتی درآمد نفت به مشکل خورد و این حوزه به رکود نشست و منابع قابل بازگشت نبود، تازه گرفتاری‌ها مشخص می‌شود. وی عنوان کرد: بانکداری یک فعالیتی است که اثر خارجی دارد، لذا لازم است بانک مرکزی سیاست پولی درست یعنی تعیین نرخ بهره را از طریق ابزارهای آن مثل عملیات بازار باز -که اتفاقا در اختیار دارد- اعمال کند و از طرف دیگر نباید انتظار داشت بانکدار خصوصی دقیقا همان کاری را که مطلوب سیاست‌گذار است، انجام دهد، چون یک کسب و کار خصوصی و به دنبال منفعت خود است، لذا باید نظام مقرراتی ضعیف که توانایی نظارت را به بانک مرکزی نداده است، اصلاح شود.

سازمان هواشناسی نسبت به بارندگی در مناطق مختلف کشور از امروز و تشدید بارش‌ها در ۱۵ استان کشور همچنین احتمال آبگرفتگی معابر و لغزندگی جاده‌ها هشدار داد. به گزارش «وطن‌امروز»، طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی یک سامانه بارشی جدید از امروز وارد کشور می‌شود و اغلب استان‌ها را در برمی‌گیرد؛ بارش‌هایی که پیش‌بینی می‌شود در برخی مناطق همراه با باد شدید و خیزش گرد و غبار همراه باشد. در چنین شرایطی سازمان هواشناسی برای جلوگیری از مخاطرات احتمالی هشدارهای لازم را داده است. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ضمن اشاره به ورود سامانه بارشی به کشور طی روز یکشنبه (۴ اردیبهشت) از خیزش گرد و خاک در نقاط مختلف خبر داد. صادق ضیاییان با بیان اینکه بر اساس تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی طی ۲۴ ساعت آینده در استان‌های سمنان، اصفهان، یزد، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان و شرق مازندران رگبار پراکنده، گاهی رعد و برق و وزش باد شدید رخ می‌دهد، اظهار کرد: در برخی نقاط وزش باد شدید همراه با خیزش گردوخاک یا تگرگ پیش‌بینی می‌شود. وی افزود: یکشنبه (۴ اردیبهشت) در خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سواحل دریای خزر، اردبیل و ارتفاعات کرمان بارش پراکنده رخ می‌دهد و به‌تدریج با ورود سامانه بارشی از غرب کشور در برخی مناطق غرب و جنوب غرب کشور، دامنه‌های جنوبی البرز در قزوین، البرز و تهران و غرب اصفهان رگبار و رعد و برق پیش‌بینی می‌شود. به گفته رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، دوشنبه (۵ اردیبهشت) بارش در شمال غرب، غرب و بخش‌هایی از جنوب غرب ادامه خواهد داشت همچنین در این روز در سواحل دریای خزر نیز بارش خفیف باران و گاهی وزش باد شدید رخ می‌دهد. وی ادامه داد: سه‌شنبه ۶ اردیبهشت بارش علاوه بر نوار غربی استان‌های سمنان، تهران، البرز، قزوین، سواحل دریای خزر، نیمه غربی اصفهان و شمال فارس را نیز در بر خواهد گرفت. در استان‌های کردستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، لرستان، ارتفاعات شمال خوزستان، جنوب استان‌های همدان، زنجان و قزوین، شرق تهران و غرب مازندران بارش شدت خواهد داشت. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با بیان اینکه چهارشنبه (۷ اردیبهشت) بارش در غرب کشور تضعیف می‌شود و در شمال غرب و نوار شمالی کشور به شکل رگبار پراکنده ادامه خواهد داشت، گفت: شنبه در جنوب، مرکز، شرق و شمال شرق و یکشنبه و دوشنبه در شمال شرق و شرق وزش باد نسبتا شدید و در مناطق مستعد خیزش گرد و خاک پیش‌بینی می‌شود. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت جوی تهران طی ۲ روز آینده اظهار کرد: آسمان تهران روز یکشنبه ۴ اردیبهشت (امروز) کمی ابری از بعد از ظهر بتدریج ابری اوایل شب وزش باد شدید و احتمال رگبار و رعد و برق با حداقل دمای ۱۸ و حداکثر دمای ۲۹ درجه سانتیگراد و طی روز دوشنبه ۵ اردیبهشت نیمه‌ابری، از بعد از ظهر ابری، گاهی رگبار و رعد و برق و وزش باد شدید با حداقل دمای ۲۰ و حداکثر دمای ۲۷ درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود. ضیاییان گفت: روز یکشنبه اهواز با دمای ۳۶ درجه سانتیگراد و بوشهر با دمای ۳۵ درجه سانتیگراد گرم‌ترین و شهرکرد با دمای ۲ و ۵ درجه سانتیگراد سردترین مراکز استان کشور هستند. 

سازمان هواشناسی همچنین ضمن صدور هشدار نارنجی‌رنگ، با اشاره به تشدید فعالیت سامانه بارشی در اغلب استان‌های کشور آورده است: در این شرایط جوی احتمال آبگرفتگی معابر، بالا آمدن ناگهانی سطح آب رودخانه‌ها، جاری شدن روان‌آب در مسیل‌ها، احتمال برخورد صاعقه، لغزندگی جاده‌ها، خیزش گردوخاک موقت و کاهش دید، آسیب به سازه‌های موقت، شکستن درختان فرسوده و آسیب به صنعت کشاورزی وجود دارد، بنابراین سازمان هواشناسی نسبت به خودداری از توقف در حاشیه رودخانه‌ها و بستر مسیل‌ها، اجتناب از فعالیت‌های کوهنوردی و جابه‌جایی عشایر کوچ‌رو، پاکسازی دهانه پل‌ها و آب‌روها، احتیاط در تردد بین‌شهری، استحکام سازه‌های موقت مانند تابلوهای تبلیغاتی و...، خودداری از پارک خودرو در کنار درختان فرسوده و ساختمان‌های نیمه‌کاره توصیه می‌کند. همچنین سازمان هواشناسی با صدور هشدار سطح زردرنگ با اشاره به نفوذ سامانه بارشی آورده است: رگبار و رعد و برق و وزش باد شدید موقت و در مناطق مستعد رویداد تگرگ طی چند روز آینده در اغلب استان‌ها پیش‌بینی می‌شود. در هشدار نارنجی‌‌رنگ سازمان هواشناسی پیش‌بینی می‌شود پدیده‌ای جوی اثرات منفی به دنبال داشته باشد و خسارت‌های احتمالی را سبب شود. 

 

* لزوم تغییر الگوی کشت در کشور برای مدیریت منابع آبی

با آنکه کارشناسان میزان بارش‌ها در فصل بهار را نرمال پیش‌بینی کرده‌اند اما کارشناسان معتقدند با توجه به تغییر اقلیم و همچنین کم‌آبی در منطقه ضروری است برنامه‌ریزی برای جلوگیری از هدررفت منابع آبی طوری باشد که حداکثر استفاده لازم از این موهبت الهی برده شود. یک کارشناس حوزه آب با اشاره به کم‌آبی در کشور تاکید کرد: لازم است به‌سرعت با تغییر پارادایم و با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های ملی اعم از بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و خبرگان علمی، جوامع محلی و به دور از نگاه سیاسی و حزبی، برای مقابله جدی با این پدیده آماده شویم. علیرضا شریعت با اشاره به اینکه ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی در یک محیط خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و منابع آب محدودی دارد، اظهار کرد: باید پذیرفت که مشکل کشورمان خشکسالی نیست و منابع آبی محدود است و این ما هستیم که باید به جای تقابل با این وضعیت، خود را با شرایط اقلیمی و محدویت‌های آب سازگار کنیم. وی افزود: نباید به بارانی که در برخی مقاطع تقریبا مناسب می‌بارد، دلخوش باشیم و در مواقعی که با کاهش میزان بارش مواجه می‌شویم زانوی غم بغل بگیریم؛ کما اینکه پیشینیان ما با انجام اقداماتی همچون احداث قنات و کشت محصولات کم‌آب‌‌بر و متناسب با اقلیم منطقه به استقبال این شرایط رفته و به نوعی خود را با اقلیم خشک و نیمه‌خشک سازگار کرده بودند. دبیر اجرایی فدراسیون صنعت آب ایران با اشاره به اینکه تغییر اقلیم مختص یک یا دو کشور یا فقط کشور ما نیست و تقریبا همه کشورهای دنیا با این مشکل مواجه هستند و خاورمیانه و آفریقا به دلیل ویژگی منطقه‌ای خیلی بیشتر از دیگر مناطق دنیا از این شرایط تاثیر گرفته‌اند، اظهار کرد: آینده متعلق به کشورهایی است که خود را برای سازگاری با شرایط جدید مهیا کرده‌اند. کما اینکه در همین چند سال اخیر شاهد اقداماتی همچون ایجاد سازه‌های عظیم روی رودخانه‌های مرزی در بعضی کشورها هستیم که از ورود آب به کشور مجاور جلوگیری کرده است تا بتوانند با استفاده از این حربه ضمن استفاده تمام و کمال از منابع آب موجود خود در مسیر توسعه، از این ظرفیت برای امتیازگیری‌های سیاسی نیز استفاده کنند. شریعت با اشاره به اینکه «تغییر الگوی کشت» عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات برای سازگاری با کم‌آبی است، به ایسنا گفت: تغییر الگوی کشت موضوعی است که از مدت‌ها پیش در دستور کار متولیان بخش آب قرار گرفته است ولی متاسفانه در مقاطعی و به محض بارش نسبتا مناسب به فراموشی سپرده شده است به‌طوری که امروزه به یک شوخی تبدیل شده است. هر چند با توجه به شرایط اقلیمی، گریزی از آن نیست و دیر یا زود که صدالبته همین امروز هم دیر است، باید این کار به ‌طور جدی در دستور کار همه مسؤولان و مردم قرار گیرد. 

شروین طاهری: دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه، امروز یکشنبه (4 اردیبهشت/ ۲۴ آوریل) در حالی برگزار می‌شود که سنت دموکراسی فرانسوی آشکارا از ارائه راه‌حل برای برون‌رفت از بن‌بست سیاسی جمهوری پنجم عاجز نشان می‌دهد. 

انتخابات ریاست‌جمهوری 2022 از بسیاری جهات تکرار انتخابات 5 سال پیش است و در حالی که بار دیگر امانوئل مکرون، رهبر حزب جمهوری به پیش و خانم مارین لوپن، رهبر حزب مجمع ملی (جبهه ملی سابق) به دور دوم رقابت برای ورود به کاخ الیزه راه یافته‌اند، آخرین نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که پیروز انتخابات نیز همان چهره ۵ سال قبل، یعنی رئیس‌جمهور فعلی با تقریبا همان نسبت آرای سال 2017 است. 

این وضعیت واپسگرایانه نه‌تنها رکود و سکون حاکم بر فضای سیاسی و اجتماعی کشوری بحران‌زده را نشان می‌دهد که خود را مهد لیبرالیسم و پیشاهنگ اروپا برمی‌شمرد، بلکه به شرم‌آورترین شکل ممکن فساد ساختاری نهادینه شده در قدرت را در این کشور عیان می‌کند. 

اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری 2017، پیروزی مکرون 39 ساله به واسطه کارزار سنگین رسانه‌های تحت سلطه بانکداران صهیونیست، راهگشایی برای گذار به آینده روشن یک فرانسه جدید تصویر می‌شد، امروز عملکرد مفتضحانه ۵ساله او در مقام رئیس حکومت، حتی از دید همان رسانه‌های جریان اصلی نیز غیرقابل دفاع به نظر می‌رسد. 

او آن زمان با چهره و شعارهایی جذاب و فاقد گذشته تاریک سایر سیاستمداران جریان اصلی، حزب تازه‌تاسیس صورتی و فمینیستی خود را بر ویرانه‌های 2 حزب سیاسی چپ و راست سنتی یعنی سوسیالیست‌ها و جمهوری‌خواهان به سوی یک پیروزی تاریخی و امیدبخش برای آینده هدایت کرد اما در عین حال در رقابت تنگاتنگش با مارین لوپن که به دور دوم کشیده شد، جامعه فرانسه را به شکلی باورنکردنی و بی‌سابقه بر سر ایده‌های افراطی دو پاره کرد. 

مکرون 2017 که با سابقه آشکار کارمندی بانک روتشیلد در انگلیس و به‌رغم دوران کوتاه تصدی وزارت اقتصاد و صنعت دولت ورشکسته حزب سوسیالیست و سابقه معاونت فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور وقت در کاخ الیزه، به عنوان یک چهره جدید و راهگشای سیاسی به افکار عمومی قالب شد، امسال در آستانه انتخابات فعلی توسط مجله اکونومیست، رسانه مرجع و پرچم‌دار کارتل صهیونیستی روتشیلد، بی‌لیاقت و فاقد مزیت‌های گذشته توصیف شد. این فاجعه آشکار انتخابات 2022 در قیاس با فاجعه پنهان انتخابات 2017 را ترسیم می‌کند. 5 سال پیش یک سیاستمدار نولیبرال خام و خادم نظام بانکداری جهانی با پیروزی تنگاتنگ بر نامزد ملی‌گرایان افراطی و آرای خیره‌کننده‌اش، رهبری سیاسی اتحادیه اروپایی را از مرکز پاریس به عهده گرفت. 

امروز خود او در حالی در آستانه یک پیروزی دیگر قرار گرفته که نه‌تنها یک کارنامه سیاه همراه با پرونده فساد اقتصادی شخصی را یدک می‌کشد، بلکه با سیاست‌های ملی‌گرایانه و اقتدارگرایانه حکومت فرانسه در این مدت، عملا آب به آسیاب ملی‌گرایان و مخالفان اتحادیه اروپایی ریخته است. مواضعی که دولت ابرلیبرال او به بهانه حفظ منافع ملی در این سال‌ها در هماهنگی با مواضع جبهه ملی اتخاذ کرده، مرزبندی‌های ایدئولوژیک را لوث کرده است. 

به عبارت دیگر، ظهور پدیده مکرون به ظهور پدیده موازی لوپن و حتی پدیده‌های افراطی‌تری مثل اریک زمور انجامید. 

جریان «مارش صورتی» با محوریت جمهوری به پیش، مدعی بود که می‌تواند جمهوری پنجم ورشکسته - متعاقب رسوایی‌های متوالی دولت‌های نیکولا سارکوزی و فرانسوا اولاند- را به سمت چشم‌انداز نوین یا جمهوری ششم پیش ببرد. حتی تعبیر مارش در عنوان حزب مکرون از همین ادعا برای انتقال ارزش‌های لیبرال از نظام سیاسی تحت حکومت نظامی نیمه دوم دهه گذشته میلادی - به بهانه وضعیت اضطراری مبارزه با تروریسم تکفیری- به یک نظام سیاسی مردمی‌تر و به‌روزتر نشأت می‌گرفت. آنچه شاهد هستیم به منزله شکست روند انتقال سیاسی و درجا زدن جمهوری پنجم در باتلاق گذشته است. حتی می‌توان گفت جمهوری پنجم که در اواسط قرن بیستم برای تقویت جایگاه ریاستی در نظام سیاسی فرانسه اما به شرط تمرکززدایی و توسعه لیبرالی به راه افتاد، در حال تبدیل شدن به یک نظام اقتدارگرا، تمرکزگرا و ملی‌گراست. آنچه تابستان گذشته در پاریس رخ داد و به کودتای پنهان نظامیان برای حفظ حاکمیت به بهای مشروط کردن اختیارات رئیس‌جمهور، دولت و مجلس که نمادهای دموکراسی هستند تعبیر شد، عملا سایه یک حکومت نظامی را در این کشور مستولی کرده که به اعمال رویه‌های مشخص عملگرایانه در الیزه می‌انجامد. چنین سرکوب نظامی و رکود سیاسی، تفاوت‌های ایدئولوژیک ۲ نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری را بی‌معنا می‌سازد.

 

*   وارونگی آرای پیر و جوان

در انتخابات ریاست‌جمهوری 2017، پس از ناتوانی مکرون در کسب بیش از یک‌چهارم آرا در مرحله اول و راهیابی شگفت‌انگیز لوپن به مرحله دوم، در نهایت نامزد جوان‌تر با نسبت 66 به 34 درصد آرای این دور، به کاخ الیزه راه یافت. در حقیقت در جا زدن جمهوری پنجم از همان جا آغاز شد، چرا که راست افراطی، به عنوان یک پارامتر جدید، روند معادلات سیاسی را بر هم زد. 

امروز مکرون چهره‌های متعارف راست و چپ سنتی را که پایگاه اجتماعی سابق‌شان- احزاب سوسیالیست و جمهوری‌خواه- را از دست داده‌اند، گرد هم آورده و با موفقیت آنها را به عنوان مدافعان میانه‌‌رو و عملگرای وضعیت موجود فرانسه و اروپا معرفی کرده است. البته عملکرد فاجعه‌بار دولت او و پرونده فسادش که اخیرا برملا شد، باعث شده فرانسوی‌ها چندان هم در حمایت از او هیجان‌زده نباشند. نظرسنجی‌ها به طور مداوم نشان می‌دهد محبوبیت مکرون حدود 40 درصد است. با این حال طبق نظرسنجی موسسه اودوکسا، محبوبیت رئیس‌جمهور در میان بازنشستگان بالاترین و در میان جوانان 25 تا 34 ساله و البته طبقه کارگر عادی کمترین است. 

چندان هم جای تعجب ندارد، زیرا این ارقام نشان‌دهنده تأثیر ۳ بحران بزرگی است که مکرون در نخستین دوره مدیریت خود تجربه کرده است: اعتراضات عمومی با محوریت جلیقه‌زردها، همه‌گیری کرونا و جنگ اوکراین. طبیعی است بازنشستگان کمترین تأثیرات منفی را در این دوره پذیرفته باشند و مسلما بزرگ‌ترین ذی‌نفعان هزینه‌های ملی مدیریت همه‌گیری و واکسیناسیون عمومی هستند که در عوض منجر به از دست رفتن مشاغل طبقه کارگر شد. جمعیت مسن‌تر البته تحت تأثیر وعده مکرون برای افزایش سن بازنشستگی به 65 سال قرار نگرفته است. آنها نسبت به این تحلیل رسانه‌های اصلی فرانسه که رأی به لوپن می‌تواند بی‌ثباتی سیاسی و غیرقابل پیش‌بینی برای کشور و اتحادیه اروپایی به همراه داشته باشد بی‌اعتنا هستند. در همین حال، افراد جوان‌تر و شاغلان متاهل، ضعف سیاست‌های مکرون را احساس می‌کنند که بر اثر دشمنی با روسیه و پیوستن به تحریم آن در جریان عملیات نظامی در اوکراین، فرانسه را از یک جایگزین مناسب اقتصادی (انرژی ارزان و پروژه‌های مشترک صنعتی بزرگ) در غیاب برنامه‌ای جامع برای مدیریت بحران اقتصادی کشور و اتحادیه اروپایی محروم کرده است. 

بنابراین رای‌دهندگان جوان‌تر و طبقه کارگر فرانسوی با توجه به شکست آشکار مکرون در کاهش هرج و مرج در 5 سال گذشته، تمایل بیشتری به ریسک کردن چیز جدیدی دارند که این روند رو به رشد ملی‌گرایی به رهبری لوپن را توجیه می‌کند. 

بر اساس نظرسنجی جدید موسسه دموکراسی، مهم‌ترین مساله برای اغلب فرانسوی‌ها در حال حاضر تورم است به طوری که تعداد بیشتری از پاسخ‌‌دهندگان از مدیریت مکرون در بحران اوکراین ناراضی هستند و بیش از نیمی از آنها ادعا می‌کنند تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه روسیه که توسط دولت پاریس حمایت می‌شود، بیشتر از روسیه به خود فرانسه آسیب می‌زند. تنها 20 درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی روسیه را «بزرگ‌ترین تهدید برای فرانسه» می‌دانند. 

در عین حال تعداد بیشتری از رای‌دهندگان فرانسوی در مقایسه با گذشته با این موضع خانم لوپن که فرانسه باید دوباره از فرماندهی یکپارچه ناتو و از زیر تسلط سیاسی آمریکا خارج شود، موافق هستند. 

با همه اینها نباید این واقعیت مسلم را از نظر دور داشت که مجمع (جبهه) ملی، نه برنامه سیاسی جامعی برای متقاعد کردن اکثریت محافظه‌کار جامعه فرانسه دارد و نه اینکه حتی از یک رسانه پرمخاطب در میان انبوه رسانه‌های مورد حمایت دولت و نظام بانکداری آنگلوصهیونیست حاکم برخوردار است. خانم لوپن در عین حال سیاست‌های اعلامی مبهمی در رابطه با اصلاح ساختار اتحادیه اروپایی دارد. 

همچنین در آستانه دور نهایی انتخابات، او با افشاگری ناخوشایند آژانس کلاهبرداری اتحادیه اروپایی مواجه شده که او را به سوءاستفاده از بودجه عمومی در دوران عضویتش در پارلمان اروپا متهم کرده است. این در واقع فقط یک سرپوش بر پرونده فساد سیستماتیک مکرون، قبل و بعد از ورود به کاخ الیزه است. نقش واسطه‌گری او برای ابرشرکت‌ها بویژه در دوران ریاست‌جمهوری‌اش هنوز در هیچ دادگاهی اثبات نشده اما بشدت بین عامه مردم زمزمه می‌شود.  با این حال شواهد حاکی از آن است که مکرون مثل 5 سال قبل می‌تواند آرای بیشتری از آرای واقعی خود، به خاطر وحشت اکثریت جامعه از خطر موهوم ملی‌گرایی که توسط رسانه‌ها به جان مردم انداخته شده، کسب کند. 

نتایج آخرین نظرسنجی‌ها پیش از پایان مهلت تبلیغات (جمعه‌شب) نشان می‌دهد مکرون احتمالا با حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد اختلاف رای نسبت به رقیب خود پیروز دور دوم خواهد شد. 

روز جمعه تحلیلگر موسسه نظرسنجی الابل اپینیون با اعلام میزان آرای 44.5 درصد برای لوپن و 55.5 درصد برای مکرون، عنوان کرد به نظر می‌رسد نشست‌های تبلیغاتی و نیز مناظره تلویزیونی بیشتر به نفع مکرون است و آرای بیشتری را به سمت او متمایل کرده است. 

به نظر می‌رسد در یک رویداد تاریخی، اغلب فرانسوی‌های مسن‌تر به نامزد جوان‌تر 44 ساله (مکرون) و اغلب جوان‌تر‌ها به نامزد مسن‌تر (لوپن 53 ساله) رای خواهند داد؛ پدیده‌ای که وارونگی جامعه فرانسه و بن‌‌بست عمیق سیاسی ناشی از آن را عیان می‌کند. اینگونه جمهوری پنجم در جا می‌زند.

گروه اقتصادی: بر اساس اخبار ممنوعیت واردات گوشی تلفن همراه برند اپل به کشور، به نظر می‌رسد که واردات آیفون تا پایان نیمه اول سال ممنوع می‌شود. طبق آمارهای منتشر شده واردات برند اپل در سال 1400 به میزان یک میلیارد و 353 میلیون دلار بوده که تنها 6 درصد سهم بازار کشور را تامین کرده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، طرح تهاتر ارز خشکبار و موبایل که از سال گذشته هم مطرح شده بود، از فروردین‌ماه سال جاری آغاز شد. هر چند واردکنندگان موبایل عنوان کردند که برای ارزیابی نقاط ضعف و قوت این طرح به زمان نیاز است اما در عین حال اعلام شد در بلندمدت قیمت تمام‌شده کالاها اثر افزایشی حدود ۸ تا ۱۲ درصدی خواهد داشت، زیرا نرخ ارز خشکبار معادل نرخ ارز آزاد است که هزینه‌های کارمزد هم به آن اضافه می‌شود.

از طرف دیگر طبق گزارش‌های گمرک، سال گذشته در مجموع 4.2 میلیارد دلار گوشی از مبادی رسمی وارد ایران شده است که بیش از 1.3 میلیارد دلار به گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار اختصاص  دارد که 32.2 درصد ارزش کل واردات گوشی را در بر می‌گیرد. این در حالی است که از نظر تعداد، گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار فقط 6.2 درصد از کل سهم بازار را داشته است به طوری که در سال گذشته از مجموع 17.7 میلیون دستگاه وارد شده 1.1 میلیون دستگاه بالای ۶۰۰ دلار بوده است.

البته موضوع ممنوعیت واردات گوشی‌های بالاتر از ۳۰۰ یورو از تابستان سال ۱۳۹۹ به‌عنوان راه‌حلی برای مشکل واردات و کمبود گوشی مطرح شد اما این خبر با جنجال‌هایی همراه بود و حتی با گران شدن گوشی‌های پرچمدار هم گره خورد. هرچند همان زمان هم در مقطعی واردکنندگان مدعی بودند گوشی ۳۰۰ یورویی تخصیص ارز نمی‌گیرد و واردکننده رسمی نمی‌تواند این گوشی‌ها را وارد کند، تا اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۰، ‌حقوق ورودی واردات گوشی‌های موبایل ساخته‌شده خارجی بالای ۶۰۰ دلار را ۱۲ درصد تعیین کردند.

اکنون اما به نظر می‌رسد تصمیمات جدیدی برای ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار و در صدر آنها برند اپل گرفته شده‌ است. حسن شجاعی، رئیس کمیسیون اصل 90 قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه‌ای اظهار داشته که تا پایان نیمه اول سال جاری، موضوع اجرای سختگیرانه ممنوعیت واردات کالاهای آمریکایی و لوکس، بویژه گوشی‌های آیفون را به سرانجام خواهند رساند و خواستار ممنوعیت گوشی‌های برند اپل شده است.

به همین منظور تاکید شده است اگر دولت به وعده‌های داده شده در زمینه ممنوع کردن واردات گوشی‌های لوکس عمل نکند خود مجلس وارد عمل شده و پیگیری کارها را در پیش می‌گیرد.

به گفته وی، مطالبه در این زمینه ممنوعیت واردات این برند است و دولت هم حسب تاکید مقام معظم رهبری موظف است این ممنوعیت را اعمال کند.

سال گذشته مقام معظم رهبری از واردات گوشی آمریکایی آیفون به کشور و خرید ملک در خارج از ایران انتقاد کرده و فرمودند: «واردات بی‌رویه چیز خطرناک و مهمی است. گاهی این واردات، واردات لوکس است یعنی هیچ نیاز به آن نیست. شنیدم که برای واردات یک نوع گوشی لوکس آمریکایی در سال ۹۸ حدود نیم میلیارد دلار مصرف شده است. البته بخش خصوصی این کار را می‌کند، منتها دولت باید جلوی آن را بگیرد».

علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل 90 قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی در همین خصوص اظهار داشت:  طبق قولی که از وزارت صمت و وزیر اقتصاد گرفته‌ایم قرار است تا پایان نیمسال اول سال ۱۴۰۱و با پیگیری پرونده این موضوع جلوی واردات محصولات این برند گرفته شود تا اجرای این طرح کامل شود. چند سالی است که موضوع ممنوعیت واردات گوشی‌های پرچمدار، بویژه آیفون، با انتقادات جدی همراه بوده است.

در سال‌های گذشته با وجود آنکه این ممنوعیت‌ها عملی نشد اما تعرفه واردات این گوشی‌ها نیز افزایش پیدا نکرد و قیمت این گوشی‌ها با شوک قیمتی مواجه شد و افزایش قابل توجهی را تجربه کرد.

مخالفان و منتقدان معتقدند که این محصولات در رده کالاهای لوکس قرار دارند و ضرورتی برای مصرف ارز کشور برای واردات آنها وجود ندارد. آنها معتقدند این محصولات با وجود ارزبری بالا، نیاز درصد محدودی از مصرف‌کنندگان را تامین می‌کند و اجازه دادن برای تداوم واردات این محصولات اشتباه است.

حال باید دید سرانجام این اقدامات به کجا ختم شده و سرنوشت بازار موبایل چگونه رقم خواهد خورد.

 

* ارزسوزی با موبایل

واردات بیش از 4 میلیارد دلاری موبایل در سال 1400 با رشد ۷۰ درصدی، این کالا را همچنان در صدر واردات ایران حتی بالاتر از کالاهای اساسی قرار داده است.

هر چند افزایش واردات رسمی تلفن همراه در سال‌های اخیر بیش از هر چیز نشانگر موفقیت حاکمیت در کاهش قاچاق این کالا به کشور است اما از زاویه‌ای دیگر، منابع ارزی اختصاص‌یافته به این کالا سالانه به طرز غیرقابل کنترلی در حال افزایش است. این در حالی است که کارشناسان اقتصادی معتقدند بویژه در شرایط تحریمی که منابع ارزی در دسترس به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد، «اولویت‌بندی اقلام مورد نیاز کشور» و «ایجاد محدودیت برای ورود کالاهای لوکس» ضروری است و لزوم انجام این اقدامات به نوعی ریشه در اصل اقتصادی تخصیص بهینه منابع محدود دارد. به همین دلیل از سال 97 همزمان با خروج آمریکا از برجام، به منظور مدیریت منابع ارزی، واردات بخش قابل توجهی از کالاها نظیر خودرو، لوازم خانگی و پوشاک به کشور ممنوع شده است. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 30 درصد مجموع ارز تخصیص‌یافته به واردات گوشی‌ تلفن ‌همراه، صرف خرید گوشی‌های بالای 600 دلار شده اما با صرف این هزینه تنها 6 درصد از نیاز بازار تلفن ‌همراه تأمین شده است که با توجه به قیمت بالای این گوشی‌ها، خریداران آن احتمالا قشر مرفه جامعه محسوب می‌شوند. 

در 3 سال اخیر بیش از 2 میلیون دستگاه موبایل بالای 600 دلاری مجموعا به ارزش بیش از 2.3 میلیارد دلار وارد کشور شده که در این میان، برند اپل سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است؛ نکته جالب‌تر اینکه بیش از 50 درصد این مبلغ یعنی حدود 1.3 میلیارد دلار از مجموع واردات گوشی‌های بالای 600 دلار، دقیقا پس از تذکر صریح رهبری (جلسه با هیات دولت در شهریور‌ 1399) مبنی بر جلوگیری از واردات کالاهای لوکس به عنوان یکی از موانع جهش تولید در کشور بوده است. 

به رغم اینکه برخی رسانه‌ها در مقاطع زمانی مختلف به طور ویژه‌ به این مساله پرداخته‌اند اما تاکنون اقدامی درباره چرایی اختصاص این مقدار از منابع ارزی به واردات یک کالای گران‌قیمت و غیرضروری نشده است. 

 

* اپل چقدر از نیاز را تأمین می‌کند؟

یکی از نکاتی که در رابطه با واردات یک محصول مورد بررسی قرار می‌گیرد، میزان سهم آن کالا در بازار مصرف و رابطه آن با میزان هزینه صرف شده است. در واقع باید بررسی کنیم که آیا این میزان ارزی که صرف واردات تلفن همراه اپل می‌شود، چقدر از نیاز داخل را تامین می‌کند. 

بر اساس آمارهای  انجمن واردکنندگان موبایل، از برند اپل در سال 1400 یک میلیون و 30 هزار عدد گوشی به ارزش یک میلیارد و 253 میلیارد دلار فروخته شده که تنها 6 درصد سهم بازار را شامل می‌شود در حالی که بیش از 36 درصد ارز حاصل از واردات موبایل را به خود اختصاص داده است. 

 

 * سهم برند‌های بزرگ در بازار موبایل ایران

سامسونگ تقریبا نیمی از سهم بازار موبایل ایران را به ‌خود اختصاص داده است. از اسفند ۹۹ تا اسفند ۱۴۰۰، 8 میلیون و ۷۱۰ هزار گوشی سامسونگ در کشورمان فروخته شده و این تعداد موبایل با احتساب ۱۸ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه مصرف شده، معادل ۴۸ درصد است. ارزش دلاری 8 میلیون و ۷۱۰ هزار گوشی فروخته شده سامسونگ در کشورمان معادل یک میلیارد و ۷۸۷ میلیون دلار برآورد می‌شود. رتبه دوم پرفروش‌ترین برند موبایل در ایران به شیائومی تعلق دارد؛ برندی چینی که موفق شد با فروش 5 میلیون و ۲۱۰ هزار دستگاه موبایل در ایران، ۲۸ درصد از سهم بازار کشورمان را به خود اختصاص دهد. ایرانی‌ها یک میلیارد و ۱۰۶ میلیون دلار برای خریدن گوشی‌های شیائومی خرج کردند. رده سوم این فهرست به برند نوکیا اختصاص پیدا می‌کند. از این برند 2میلیون و ۲۵۰ هزار موبایل (۱۲ درصد) به ‌فروش رسیده است. اپل و هوآوی هم به ‌ترتیب 6 و یک درصد از سهم بازار موبایل ایران را به ‌خود اختصاص داده‌اند.  

 

گروه سیاسی: در شرایطی که مذاکرات وین بیش از 40 روز است با عدم تصمیم‌گیری سیاسی آمریکا با وقفه مواجه شده است، تبادل پیام توسط برخی کانال‌های دیپلماتیک دوباره به جریان افتاده است. به گزارش «وطن‌امروز»، پس از اینکه پیام‌های تهران- واشنگتن در فروردین از طریق انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات منتقل شد، جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی هم با وزیر امور خارجه ارتباط تلفنی برقرار کرد. این در حالی است که منابع آمریکایی هفته گذشته خبر داده بودند که دولت بایدن پس از ارسال آخرین پیام تهران، قصد ندارد پاسخی به آن بدهد. 

حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی جمعه‌شب دوم اردیبهشت با بورل با اشاره به اراده ایران برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار، خطاب به مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی، تصریح کرد که آمریکا باید زیاده‌خواهی‌ها و تردید را کنار گذاشته و در مسیر واقع‌ بینی و راه‌حل گام بردارد. 

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به تداوم رایزنی‌ها برای رفع تحریم‌ها و با بیان اینکه «هیچ تردیدی در اراده دولت جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار وجود ندارد»، تصریح کرد: کاخ سفید باید زیاده‌خواهی‌ها و تردید را کنار گذاشته و در مسیر واقع بینی و راه‌حل گام بردارد. رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به تلاش طولانی همه طر‌ف‌ها در وین عنوان کرد: اکنون ۳ کشور اروپایی، روسیه و چین آماده نهایی شدن توافق هستند. دولت فعلی آمریکا باید جسارت اصلاح سیاست‌های اشتباه گذشته کاخ سفید را داشته باشد. 

وی با قدردانی از تلاش‌های بی‌وقفه جوزپ بورل و انریکه مورا معاون بورل و هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها یادآور شد: اکنون دیپلماسی به درستی و بخوبی عمل می‌کند. 

امیرعبداللهیان پنجشنبه اول اردیبهشت هم درگفت‌وگوی تلفنی با فیصل المقداد، وزیر خارجه سوریه درباره روند مذاکرات وین خاطرنشان کرد: تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپایی در حال انجام است و در این مسیر بارها تاکید کرده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران نه به زیاده‌‌خواهی‌ها توجه دارد و نه حاضر است از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی کند. 

جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز جمعه شب (دوم اردیبهشت ۱۴۰۱) در گفت‌وگو با امیرعبداللهیان با اشاره به اراده مثبت طرف ایرانی در مذاکرات وین گفت: باور داریم که ایران خواهان توافق است و ابتکارات متنوعی وجود داشته و تداوم دارد. مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی طولانی شدن تنفس در مذاکرات را سازنده نخواند و پیشنهاد کرد که گفت‌وگوها مجددا بین نماینده اتحادیه اروپایی و مذاکره‌کننده ارشد ایران از نزدیک پیگیری شود. 

گفتنی است در شرایطی که زمان علیه دولت بایدن در حرکت است روزنامه صهیونیستی هاآرتص چهارشنبه (31 فروردین) ادعا کرد جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا یکشنبه (امروز) قرار است موضع آمریکا درباره خروج یا عدم خروج سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی -‌FTO‌- را اعلام کند. 

 

* درخواست جدید!

در همین حال واشنگتن در دور تازه زیاده‌خواهی‌های خود درخواست جدیدی روی میز گذاشته است. خبرگزاری «رویترز» به نقل از یک مقام وزارت خارجه آمریکا نوشته چنانچه ایران خواستار رفع تحریم‌ها فراتر از توافق هسته‌ای است باید نگرانی‌های آمریکا را که فراتر از مسائل هسته‌ای هستند برطرف کند. رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نوشت:‌ «ما در منظر عموم مذاکره نمی‌کنیم اما اگر ایران می‌خواهد تحریم‌های فراتر از برجام برداشته شوند باید نگرانی‌هایی را که فراتر از برجام داریم، برطرف کند». این مقام آمریکایی همچنین در تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران مدعی شد: «بالعکس اگر آنها نمی‌خواهند از این مذاکرات برای حل دیگر مسائل دوجانبه فراتر از برجام استفاده کنند، اطمینان داریم که می‌توانیم به سرعت به درکی در قبال برجام دست یافته و اجرای مجدد آن را از سر بگیریم. ایران باید تصمیم بگیرد». این مقام وزارت خارجه آمریکا در ادامه ادعاهای خود گفت: «در صورت بازگشت به برجام، ایالات متحده استفاده از ابزارهای قدرتمند خود در برابر فعالیت‌های ثبات‌زدای این کشور و حمایتی که از تروریسم و گروه‌های نیابتی تروریستی دارد حفظ کرده و با جدیت آنها را اجرا می‌کند، بویژه در مقابله با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی». گفتنی است دولت آمریکا با عدم پذیرش خطوط قرمز ایران وضعیت مذاکرات برای احیای برجام را در بلاتکلیفی باقی گذاشته است. دولت بایدن در این راه با موانع داخلی مواجه است؛ با نزدیک شدن به انتخابات کنگره ایالات متحده و اوضاع شکننده دموکرات‌ها در این انتخابات، فشار مخالفان توافق در آمریکا بر دولت بایدن افزایش یافته است و به همین خاطر دولت بایدن در این مقطع نمی‌خواهد هزینه عواقب احیای برجام را بپردازد. از همین رو مقامات آمریکایی با فرافکنی تلاش می‌کنند تنها گره موجود بر سر راه احیای توافق را موضوع خارج کردن سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی عنوان کنند. آمریکایی‌ها با القای اینکه این موضوع خواسته‌ای غیرهسته‌ای است، در صدد معرفی ایران به عنوان مقصر به شکست کشاندن گفت‌وگوها هستند. 

 

* عدم توافق ممکن است

سفیر آمریکا در سازمان ملل درباره بن‌بست در مذاکرات وین و اینکه آیا انتظار دارد شورای امنیت سازمان ملل بزودی این موضوع را به بحث بگذارد یا نه، گفت: ما هنوز به توافقی دست نیافته‌ایم و ممکن است به آن نرسیم. اما رئیس‌جمهور بایدن وعده داده است که ما اطمینان خواهیم یافت ایران هرگز به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا نکند. به گزارش روزنامه العربی الجدید، لیندا توماس گرینفیلد، در بخشی از یک گفت‌وگو با این روزنامه اظهار کرد: موضوع توافق در شورای امنیت مطرح نشده است اما اگر آنجا مطرح شود، ما آماده‌ایم رای بدهیم و درباره مسائل مشترک جهانی بحث کنیم. این یکی از حوزه‌هایی بود که ما توانستیم راجع به آن همکاری نزدیکی با تمام اعضای شورای امنیت داشته باشیم. او افزود: فکر می‌کنم تمام آنها خواستار برجام و بازگشت آمریکا به توافق و اجرای کامل مقررات آن هستند. به گمانم، اگر این مساله در شورای امنیت مطرح شود، ایران خواهد شنید که جهان می‌خواهد در این زمینه وارد عمل شود. سفیر آمریکا در سازمان ملل مدعی شد: این ایران است که مانع این تلاش‌ها شده است. ما موافقت کرده بودیم که اگر آنها با پایبندی دوجانبه به توافق بازگردند، ما هم به پایبندی دوجانبه باز‌می‌گردیم. موقعیت کنونی ما این است. ما آماده‌ایم، آنها[ایران] نیستند. 

 

* توافق نامشخص!

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در حالی که کشورش با زیاده‌خواهی موفقیت مذاکرات و گفت‌وگوها را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است تاکید کرد، بازگشت متقابل به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک در راستای منافع ملی آمریکاست. ند پرایس در این باره گفت: من اطلاعات تازه‌ای فراتر از آنچه آخرین بار، یک یا ۲ روز پیش درباره آن صحبت کردیم در اختیار ندارم. همان‌طور که می‌دانید ما در ماه‌های گذشته پیشرفت چشمگیری داشته‌ایم اما رسیدن به توافق نامشخص است. طبق گزارش وب‌سایت وزارت خارجه آمریکا، وی ادامه داد: اختلاف‌هایی وجود دارد که باقی مانده است. ما همچنان فعالانه پیگیر حل‌وفصل آنها هستیم، چراکه همچنان معتقدیم بازگشت متقابل به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک، منافعی در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای برای ما به ارمغان خواهد آورد که بسیار به سود امنیت ملی ماست. 

پرایس افزود: در بالاترین سطح‌ اجرای دوباره برنامه جامع اقدام مشترک، محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای ایران ایجاد خواهد کرد؛ محدودیت‌هایی قابل راستی‌آزمایی و دائمی را دوباره بر برنامه هسته‌ای این کشور اعمال خواهد کرد. این ابزاری خواهد بود که از طریق آن، اطمینان حاصل خواهد شد که تعهد رئیس‌جمهور بایدن مبنی بر اینکه ایران هرگز نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست ‌پیدا کند، تضمین شود. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا همچنین گفت: ما همراه با هم‌پیمانان خود به طور مساوی برای سناریوهایی با و بدون بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام آماده می‌شویم، زیرا این وضعیت بسیار نامشخص است و در نهایت ما یک تصمیم خواهیم گرفت. ما تنها توافقی را امضا خواهیم کرد که رئیس‌جمهور بایدن تشخیص دهد که به سود امنیت آمریکاست. وی در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «ایران برای خارج شدن نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا چه کاری باید انجام‌ دهد؟» تصریح کرد: باید بگویم که ما به صورت علنی مذاکره نمی‌کنیم اما ایرانی‌ها باید بدانند که این، فرصتی برای بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام در کوتاه‌ترین زمان ممکن است، بنابراین ما برای مدتی بر سر میز مذاکره می‌مانیم. ما بر سر این موضوع همکاری نزدیکی با متحدان و شرکای اروپایی‌مان داشته‌ایم. پرایس در ادامه گفت: بازگشت به اجرای کامل برجام در راستای منافع ما است، زیرا به ما مزایای عدم اشاعه هسته‌ای را ارائه می‌دهد و یکی از این مزایا طولانی شدن مدت زمان گریز هسته‌ای ایران است. اکنون، این زمان گریز هسته‌ای به میزان قابل توجهی کمتر شده است. 

گروه سیاسی: روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه از شهادت یکی از رزمندگان قرارگاه حین اجرای ماموریت تامین امنیت در حومه شهر زاهدان خبر داد. 

به گزارش «سپاه‌نیوز»، روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: دقایق اولیه بامداد شنبه سوم اردیبهشت‌ماه همزمان با برگزاری مراسم لیالی قدر، با مشکوک شدن یکی از واحدهای گشتی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه به خودرویی دیگر در حومه شهر زاهدان، بر اثر تیراندازی رخ داده یکی از رزمندگان قرارگاه به نام محمود آبسالان به درجه رفیع شهادت نایل آمد. در این درگیری به دیگر رزمندگان حاضر در صحنه آسیبی نرسیده است. معاون امنیتی- انتظامی استاندار سیستان‌وبلوچستان در زمینه چگونگی حادثه تیراندازی به ایست بازرسی در ورودی شهر زاهدان اظهار کرد: ورودی شهر زاهدان یک ایست بازرسی بوده که متاسفانه سحرگاه دیشب (جمعه) مورد تیراندازی برخی اشرار قرار می‌گیرد، در این حادثه محمود آبسالان، فرزند سردار آبسالان جانشین فرمانده سپاه سلمان فارسی که در ایست بازرسی بوده به شهادت می‌رسد. علیرضا مرحمتی افزود: هیچ فرد دیگری در این حادثه مجروح و شهید نشده است. وی گفت: عوامل این درگیری دستگیر شده‌اند و اقدامات اطلاعاتی و تحقیقاتی در حال انجام است. خبرگزاری ایرنا نیز در گزارشی به نقل از یک شاهد عینی نوشت: بر اثر تیراندازی فرد یا افراد ناشناس به سمت ماشین سردار الماسی، فرمانده تیپ سلمان فارسی زاهدان محمود آبسالان محافظ وی به شهادت رسید. 

لازم به ذکر است محمود آبسالان فرزند سردار پرویز آبسالان جانشین سپاه سلمان استان سیستان‌وبلوچستان است. شهید آبسالان از نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و محافظ سردار حسین الماسی، فرمانده تیپ نیروهای مخصوص ۱۱۰ سلمان فارسی زاهدان بود. ایشان متاهل بود و دارای دو فرزند کوچک و خردسال هستند. سردار الماسی درباره شهید آبسالان گفت: این رزمنده ولایت 10سال لباس پاسداری از ولایت را به تن داشت. فرمانده تیپ نیروهای مخصوص ۱۱۰ سلمان فارسی زاهدان با بیان اینکه سختکوشی در میدان‌های سخت نبرد از مهم‌ترین ویژگی‌های این شهید بود، اظهار داشت: شهید محمود آبسالان نمونه یک رزمنده شجاع تمام‌عیار بود، حس پدر و فرزندی عجیبی بین ما حاکم بود به طوری که من احساس می‌کنم عزیزترین فرد زندگیم به شهادت رسیده است. وی افزود: این رزمنده غیور در تمام این سال‌ها نه شب داشت و نه روز و مدام همراه ما مشغول فعالیت بود. 

 

* تشییع پیکر مطهر شهید پاسدار محمود آبسالان در زاهدان

مراسم وداع با پیکر مطهر شهید والامقام «محمود آبسالان» روز گذشته به همراه زیارت عاشورا و مرثیه‌سرایی در میعادگاه شهید «مسجدالزهرا سلام‌الله علیها» واقع در انتهای غربی بلوار آزادگان زاهدان برگزار شد. در ادامه نیز مراسم تشییع پیکر پاک و مطهر این شهید با حضور آحاد مختلف مردم و مسؤولان اعم از شیعه و سنی عصر شنبه از میدان امام حسین(ع) زاهدان تا گلزار شهدای این شهر برگزار شد. 

سردار پرویز آبسالان در حاشیه تشییع پیکر فرزند شهیدش پاسدار محمود آبسالان اظهار کرد: شهادت فرزندم در عزم و اراده محکم ما برای مقابله با اشرار و معاندین نظام تاثیری ندارد. جانشین فرمانده سپاه سلمان سیستان‌وبلوچستان افزود: ما از شهادت هراس نداریم، بلکه ریختن خون فرزندان‌مان اراده ما را برای مقابله مستحکم‌تر می‌کند. وی ادامه داد: برای حفظ نظام و انقلاب اسلامی خون شهدای بسیاری نثار شده است و خوشحالم که فرزندم هم در لباس پاسداری و در روز شهادت مولای متقیان به شهادت رسید و مزد تلاش‌های خود را گرفت.